VRT NWS ging langs in woonzorgcentrum Dageraad (publicatie 18/06/2024) waar ze steeds meer bewoners zien die kampen met ernstige psychische problemen. Hulpverleners hebben echter vaak niet de juiste hulpmiddelen om hiermee om te gaan. Johan Staes, topman van Vlozo, doet daarom een dringende oproep aan de volgende Vlaamse Regering voor meer middelen om gespecialiseerde gerontopsychiatrische afdelingen op te zetten.
Toenemende psychiatrische kwetsbaarheid
Uit recente gegevens blijkt dat bijna 1 op de 5 bewoners (18%) in woonzorgcentra een bekende psychiatrische kwetsbaarheid heeft. Bij meer dan de helft van de bewoners is tevens een vorm van dementie vastgesteld. Het gaat hierbij vooral om ouderen die in hun leven te maken hebben gehad met depressieve stemmingsstoornissen, middelen- of alcoholverslaving, schizofrenie en andere psychotische stoornissen en angststoornissen.
Deze kwetsbare groep heeft een stabiele woonomgeving nodig die hen ondersteunt wanneer hun gezondheid dreigt te destabiliseren. Door de afbouw van bedden in de geestelijke gezondheidszorg en tekorten aan medisch en zorgpersoneel in (psychiatrische) ziekenhuizen, neemt de druk om ouderen met complexe psychiatrische noden in woonzorgcentra op te nemen toe. Helaas behoort gerontopsychiatrie niet tot het standaardaanbod van diensten in woonzorgcentra. Huisartsen en medewerkers zijn hierin onvoldoende opgeleid. Ondanks onderzoek dat aantoont dat bewoners met een psychiatrische kwetsbaarheid zwaardere psychische zorgnoden hebben, worden woonzorgcentra financieel niet ondersteund om deze diensten uit te bouwen.
In de Katz-schaal worden deze profielen noodgedwongen ondergebracht in een O- of een A-profiel omdat ze fysiek ‘te goed’ zijn en hun dementie niet ver genoeg gevorderd is. Hierdoor weigeren woonzorgcentra vaak hun opname of krijgen ze onterecht een D-profiel toegewezen om een verhuis naar een woonzorgcentrum toch te realiseren. Wanneer de psychische gezondheid van deze bewoners destabiliseert, wordt hun lijden vaak te laat erkend en is het moeilijk om gepaste en tijdige gespecialiseerde psychiatrische zorg te bieden.
We moeten meer en beter samenwerken aan een nieuw zorgsysteem voor ouderen
In Vlaanderen ontbreekt het aan regulering voor outreachende psychiatrische zorg voor ouderen in woonzorgcentra en aan structurele netwerken tussen woonzorgcentra en psychiatrische ziekenhuizen. Regionale initiatieven lopen vaak vast door een gebrek aan duurzaamheid. Er is dringend behoefte aan meer basiskennis over psychiatrische stoornissen binnen de woonzorgcentra.
Het huidige zorgsysteem voor ouderen in woonzorgcentra is bovendien te veel gebaseerd op medische diagnostiek en vertrekt primair vanuit een tekortkoming. Het is belangrijk om de zorg meer te organiseren rond de noden, behoeften, verlangens en krachten van bewoners dan rond hun medische problemen. Dit vraagt een grondige hertekening van het residentiële zorgsysteem.
Quote van Johan Staes
"Onze inzet om de psychische gezondheid van bewoners in woonzorgcentra te verbeteren, vraagt om specifieke en gespecialiseerde zorg. We roepen de volgende Vlaamse Regering op om de nodige middelen en ondersteuning te bieden zodat iedere oudere de zorg en aandacht krijgt die hij of zij verdient."
Bronnen
- Odette Project: Psychiatrische Stoornissen: https://projectodette.be/wp-content/uploads/2024/02/Odette_Infofolder_psychiatrischestoornissen_16_A4.pdf
